English
Polski
Salomon YENI (1905-1944)
Un site web a été crée autour de la biographie de Salomon Yeni, placée dans son contexte historique.
———————————————————————————————–
Για τους Έλληνες αναγνώστες μας, μετά από το κείμενο στα γαλλικά παρατίθεται η μετάφραση στα ελληνικά.
—————————————————————————————
I – Salomon Yeni à Salonique
Salomon Yeni est né le 27 décembre 1905 (ou 1906, selon des sources divergentes) à Salonique, dans les dernières années de l’empire ottoman.
Il est juif (comme 51% de la population de Salonique à cette époque, soit 86 000 personnes) et sa famille est très modeste (comme 75% des juifs de Salonique) : son père Abraham est marchand d’œufs. Sa mère, Hanna Rafael, est originaire de Smyrne.
Hannah, mère de Salomon.
Les juifs de Salonique , qui payent le dhimmi (impôts spécifiques aux non-musulmans dans tout l’empire ottoman) ont une certaine autonomie religieuse, culturelle, linguistique et administrative.
Ils parlent judéo-espagnol et français.
Comme les archives de Thessalonique ont brûlé en 1943, nous savons très peu de choses sur la vie de Salomon Yeni jusqu’à l’âge adulte mais le contexte historique peut nous aider à comprendre ce qu’était la vie d’un jeune juif de Thessalonique né au début du siècle et ce qui le pousse à émigrer en France, vers l’âge de 25 ans.
En voici les grandes étapes résumées
- 1908 : Un groupe de jeunes officiers turcs de Salonique et de Macédoine se mobilise contre le sultan Abdul-Hamid II auquel ils reprochent de livrer l’empire ottoman aux puissances étrangères et de montrer aussi trop de complaisance pour les Arabes. Le sultan cède à leurs exigences et rétablit une Constitution, le 24 juillet 1908, laissant espérer un sort meilleur aux minorités de l’empire ottoman, sur des bases laïques. Mais c’est l’inverse qui se produit, avec la poussée des nationalismes partout dans les Balkans puis les échecs des guerres balkaniques et de la Grande Guerre.
- 1912 : Avec la première guerre balkanique (1912-1913), l’empire ottoman est obligé de céder la Macédoine. Salonique devient grecque. Les juifs voient se transformer leur mode de vie sous la pression des grecs orthodoxes (obligation de fermer les magasins deux jours par semaine , samedi et dimanche ; les salaires des non-orthodoxes sont diminués). Partout dans la région, les juifs subissent une poussée de l’antisémitisme.
- 1917 : Grand incendie de Thessalonique. Les juifs ont interdiction de reconstruire dans leurs anciens quartiers du centre-ville. Ils reconstituent une vie très dynamique à la périphérie de la ville.
- A partir de 1923 : Arrivée de près d’un million de grecs orthodoxes , chassés de Turquie, après l’effondrement de l’empire ottoman. 100 000 d’entre eux s’installent à Thessalonique, ce qui fait quasiment doubler la population urbaine. Ainsi, les juifs de Thessalonique, jusque-là majoritaires démographiquement, deviennent minoritaires.
- 1931 : Pogrom dans le quartier de Campbell à Thessalonique, où un incendie est allumé dans la nuit par des émeutiers antisémites.
- 1932 : Les suspects du pogrom sont jugés et acquittés. Parallèlement, l’instabilité politique fragilise de plus en plus le pays, jusqu’à la mise en place d’une dictature en 1936.
- 1933 : Salomon quitte Thessalonique pour la France. Il arrive à Marseille le 1er novembre.
Cartographie réalisée par D. Vaultier
II – Salomon Yeni en France :
- 1933 : Salomon Yeni arrive en France le 1er novembre par le port de Marseille. Il déclare être tailleur en Grèce. Il réside à Paris jusqu’en 1940.
- 1937 : En Juillet 1937, Salomon vit à Paris chez sa sœur Rachel qui s’est mariée. Son frère Jacob s’est marié à Bruxelles où il est installé.
Isaac CORONEL, Jacob YENI et sa femme Jeanne, Salomon YENI en Juillet 1937 sur les Champs Élysées
- 1939 : Salomon est courtier en marchandises à Paris. Il vit avec Cyrla Buchla Hefter au 6 rue Mercœur, Paris 11ème. Sa compagne donne naissance à une petite fille, Annette Cécile, le 6 janvier 1939 mais la mère décède le jour même, comme de nombreuses femmes jusque dans les années cinquante. Annette Cécile est reconnue par son père le 9 janvier, puis placée dans une famille juive dans les environs de Beauvais et reconnue par la Nation en 1953, puis adoptée par Marcel Klopstein et Madeleine Dreyfus en 1959 (source : Tribunal de Senlis). Elle a épousé le 27 mai 1965 à Marseille Michel Louis Alexandre Rognin (29 mai 1928 à Marseille- 21 octobre 1974 à Beauvais). Elle a vécu principalement à Crépy en Valois, la ville de ses parents adoptifs et à Beauvais dans l’Oise, où elle décède le 1er mai 2019.
Comme tous les étrangers, depuis son arrivée à Marseille, Salomon est soumis à une déclaration obligatoire qui correspond à une demande de carte d’identité. Cette carte d’identité étranger a été instaurée durant la 1ère Guerre mondiale, par un décret du 2 avril 1917. C’est la première expérience en Europe d’une identification ciblée de tous les résidents étrangers sur le sol national. Ce document traduit le désir de contrôler la main-d’œuvre étrangère, et d’assurer un statut juridique précis aux immigrants à la fois comme ressortissants étrangers et travailleurs et de soumettre cette population à un impôt spécial : En effet l’obtention d’une carte correspond au paiement d’une taxe .
Cette carte est délivrée par le Service central de la Carte d’identité des étrangers, installé auprès de la direction de la Sûreté générale du ministère de l’Intérieur.
Dès la fin des années 1920, les mesures policières de contrôle se multiplient et le ministère de l’Intérieur recommande aux autorités préfectorales de recourir à des mesures spéciales de surveillance qui se poursuivent et s’amplifient durant le régime de Vichy.
- Décembre 1939 : Dès les premières semaines de la guerre , Salomon Yeni s’engage volontairement dans l’armée française, au titre d’étranger. C’est fait le 12 décembre :
- Le 10 mai 1940 : Salomon épouse Esther BENBASSAT, née en Turquie le 3 mai 1919. Esther est âgée de 21 ans. Salomon a 33 ans.
Mariage de Salomon et Esther le 10 mai 1940.
- Le 13 mai 1940 : En tant que volontaire étranger, Salomon est mobilisé dans le 213e DGI de Versailles . Il sert dans l’armée à partir de cette date mais ne combat pas. Il est démobilisé le 12 juillet 1940 à Garlin dans les Landes. Sa femme est déjà installée dans les Landes.
- Juillet 1940 : Salomon rejoint sa femme Esther . Ils vivent à Pau, ville située alors en zone sud (« libre »).
- Le 1er septembre 1940 : Salomon déclare avoir perdu sa carte d’identité de travailleur étranger industriel durant le repliement dans le sud de la France, c’est pourquoi il fait régulièrement des demandes auprès de la préfecture des Basses-Pyrénées. Il obtient un récépissé de carte d’identité attestant de sa demande de régularisation, qu’il renouvelle régulièrement grâce à plusieurs attestations d’emplois. Ainsi, nous savons que Salomon a exercé plusieurs métiers durant la guerre : fabricant de ceintures, tailleur, manœuvre à la société Limonades du Béarn à Pau…
La famille Yeni accueille des proches : la famille Raffael à Pau. La famille Raffael a été obligée de quitter Paris : cette photo marque les fiançailles du cousin de Salomon, Armand Tzigler et de Renée Raffaël le 30 mai 1943 à Pau. Ils se marient le 24 février 1944, 3 mois avant l’arrestation de toute la famille.
- 1940-1944 : Tout au long de leur séjour à Pau , les époux Yeni sont soumis aux contraintes administratives répétées du régime de Vichy. Pour ne pas être obligés de quitter Pau, les époux Yeni doivent demander un permis de séjour à la préfecture des Basses-Pyrénées qui leur est accordé le 1er octobre 1940 pour 1 mois. Ainsi, Salomon et sa femme adressent tous les mois durant l’année 1941 des courriers à la préfecture des basses-Pyrénées afin que leur autorisation de séjour soit prorogée. A partir du 2 septembre 1942, les demandes sont effectuées tous les 3 mois jusqu’au 1er septembre 1944.
- Novembre 1942 : La zone sud (« libre ») est occupée par les allemands.
- 16 février 1943 : Mise en place du STO
Salomon et Esther (enceinte de jumeaux) au printemps 1943.
- Le 1er juillet 1943 : Salomon s’engage dans la Résistance le 1er juillet 1943 chez les FFI (déclaration du lieutenant Boscheron qui l’a recruté) , avec le grade de sergent (au 1er mai 44), sous le pseudonyme de Sylvain (homologation faite par le colonel Dauphin, alias Duc, le 26 août 1947).
- Le 10 octobre 1943 : Naissance des jumeaux Yeni au 23 rue Lespy, à Pau : Anne-Viviane et Albert-Jean-Claude (dit Tiste) . La fillette meurt le 26 décembre 1943.
Le couple Yeni et le petit Jean-Claude au printemps 1944, peu de temps avant l’arrestation de Salomon.
L’immeuble du 5 rue Cazaubon-Norbert où Salomon a été arrêté, avec ses cousins Raffael, par la milice et la police.
- Le 20 mai 1944 : Jean-Claude a 7 mois, lorsque son père Salomon est arrêté par la milice et la police française chez ses cousins au 7 rue Cazaubon Norbert, sur dénonciation d’actes de résistance et après le meurtre d’un milicien dans les jours précédents.
Dans un document ultérieur, la milice confirme avoir trouvé une machine à écrire pour fabriquer des faux-papiers dans l’appartement où la famille a été arrêtée un soir de shabbat. Ainsi, toute la famille Raffaël est entre les mains de la Gestapo. Ils sont transférés à la prison Saint Michel à Toulouse qu’ils quittent le 15 juin 1944 directement pour Drancy. Ils sont déportés à Auschwitz par le convoi 76. Salomon est isolé du restant de la famille (peut-être du fait de son statut de résistant ).
Document rédigé par la milice, suite à l’arrestation de Salomon (archives de Pau)
- Le 23 mai 1944 : Salomon est remis à la GESTAPO, transféré à la prison St Michel de Toulouse, puis au centre de Compiègne.
- Le 6 juillet 1944 : Salomon est transféré à Drancy.
- Le 31 juillet 1944 : Salomon est déporté par le convoi 77 en direction d’Auschwitz ; c’est le dernier grand convoi de déportés quittant la France (1306 personnes, dont une majorité d’enfants raflés), alors que les Alliés sont à peine à 20km de Paris. Toute trace de Salomon disparaît à partir de cette date.
- Le 5 août 1944 : Le convoi arrive à Auschwitz-Birkenau.
- Le 27 juillet 1946 : Après plusieurs demandes, le Ministère du Commerce rend un avis définitif favorable pour qu’Esther (l’épouse de Salomon) puisse ouvrir un commerce de fabrication de chemises et bonneterie à Pau.
- Février 1949 : Esther est enfin « naturalisé Français » (sic) . Elle se remarie dans les jours suivants et a deux filles, de son second mariage.
- Octobre 1949 : Un jugement déclaratif (de la mairie de Pau) fixe le décès de Salomon au 31 juillet 1944 à Drancy
- Mars 1950 : Le ministère des anciens combattants et victimes de guerre fixe finalement la date du décès de Salomon au 5 août 1944.
- A partir de 1950 : Esther (son épouse), Annette-Cécile (sa fille, née de sa première compagne) puis Jean-Claude (son fils, né d’Esther) demandent régulièrement (et jusqu’en 2001) la reconnaissance du statut de « déporté-résistant » à titre posthume pour Salomon Yeni. Cela leur est systématiquement refusé.
- 1972 : Décès d’Esther.
Jean-Claude a est élevé par sa mère et son beau-père, dans la religion catholique. Vers 15 ans, il apprend sa judaïté et la mort de son père biologique à Auschwitz. Il suit les cours de l’École Boulle et devient designer sur cuir. Il a fondé des entreprises d’artisanat du cuir à Pau et Paris. Il a eu quatre fils et décède en mars 2020, faisant partie des premières victimes du Covid.
Extrait de l’arbre généalogique de Salomon Yeni, réalisé par D. Vaultier
Famille directe de Salomon Yeni, assassinée pendant la Seconde Guerre Mondiale (1943 et 1944) . On reconnaît Salomon en bas à gauche. Photo-montage de Denis Vaultier
Jean-Claude Iéni, fils de Salomon Yeni, en compagnie de Denis Vaultier en 2018. Jean-Claude, est décédé des suites du Covid en mars 2020.
Les classes de TG3 et TG6 du lycée V.Louis de Talence et leurs professeures, Mmes Boutet et Tanty
remercient très chaleureusement :
- les archives de Pau, qui ont mis gracieusement à leur disposition des documents scannés indispensables dans cette construction biographique.
- M. Vaultier, sans qui cette biographie aurait été beaucoup moins complète. Il a rencontré les classes de TG3 et TG6 du lycée Victor Louis de Talence et lui a permis d’enrichir la biographie par de précieux documents officiels et personnels.
- Alexandra Choleva, professeure au 1er lycée d’Oraiokastro (près de Thessalonique) dont les élèves ont partagé ce travail biographique en grec et en anglais par un projet E-twinning.
M. Denis Vaultier a rédigé un ouvrage « le feu du diamant »sur la généalogie de son épouse, petite-nièce de Salomon Yeni.
Sources :
- Documents d’archives donnés par Convoi 77
- Documents et photographies donnés par D Vaultier
- Documents des archives départementales des Pyrénées Atlantiques
Liens :
- https://pboutet33.wixsite.com/website/post/biographie-de-salomon-yeni
- https://padlet.com/astealex2000/h6iqy6v5o3vsywbv
Poèmes de Sofia et Maria, Oraiokastro (arrondissement de Thessalonique)
Écriture poétique par les élèves grecs (classe de Terminale) du 1er lycée d’Oraiokastro (près de Thessalonique) – février 2022.
« Memories of the holocaust » from Maria Anastasiadou
The wind is holding my hand ready to tear me apart, as I enter the grey emprty room where stacked with the crowd, I lose every piece of myself and become one with the mass of animals that fate has turned her back on. A flower is blooming on the black vail of inexistence that has covered us. Screams in the abyss heading towards complete nothingness, like us, pixies floating until we reach the asylum, they happily call paradise. Until we reach madness and forget that we are humans with dignity. As days passed by, the screams stopped, tired of running in the void. We pass the gate with the inscription « Work will free you » and unshaped masses with grey overcoats were mocking and spitting on us, taking off our clothes just because they could, playing with the souls of humans like they were their own, like they were never kids. We were leaving our last breaths with the stench burning our lungs and Death holding our hand, leading us to safety. Everything seems like a fake memory, like recollections from an old nightmare. However, I am glad I still remember, I am glad I still have the strengh to shout that I was, I am and will always be human.
« Can you hear them? » by Kousenidou Sofia
They get on the train Hoping there’s something to gain The train makes it’s first move They’re still hoping their life will improve The train makes a move on track And now there’s no going back. The moment is arriving…
Stop. Close your eyes. Listen…
Can you hear them?
Children are crying, people are dying.
Can you hear them? When the moment arrives, the earth interwines with the hottest pits of hell
Can you hear them? Then, the moment arrives. And everyone they have ever known, everyone they have ever loved, Suddenly, dies…
ΣΟΛΟΜΩΝ ΓΕΝΙ (1905-1944)
Έχει δημιουργηθεί ένας δικτυακός τόπος γύρω από τη βιογραφία του Σολομών Γενί, που την τοποθετεί μέσα στο ιστορικό της πλαίσιο.
I – Ο Σολομών Γενί στη Θεσσαλονίκη
Ο Σολομών Γενί γεννήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 1905 (ή 1906, σύμφωνα με διαφορετικές πηγές), τα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στη Θεσσαλονίκη.
Είναι Εβραίος (όπως το 51% του πληθυσμού της Θεσσαλονίκης εκείνη την εποχή, δηλαδή 86.000 άνθρωποι) και η οικογένειά του είναι πολύ ταπεινή (όπως το 75% των Εβραίων της Θεσσαλονίκης): ο πατέρας του Αβραάμ είναι έμπορος αυγών. Η μητέρα του, η Χάνα Ραφαέλ, κατάγεται από τη Σμύρνη.
Η Χάνα,η μητέρα του Σολομών.
Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι πληρώνουν το «ντίμμι[1]», απολαμβάνουν μια σχετική θρησκευτική, πολιτιστική, γλωσσική και διοικητική αυτονομία.
Μιλούν ιουδαιοϊσπανικά (λαντίνο) και γαλλικά.
Δεδομένου ότι τα αρχεία της Θεσσαλονίκης κάηκαν το 1943, γνωρίζουμε πολύ λίγα πράγματα για τη ζωή του Σολομών Γενί μέχρι την ενηλικίωσή του. Αλλά το ιστορικό πλαίσιο μπορεί να μας βοηθήσει να αντιληφθούμε πώς ήταν η ζωή ενός νεαρού Εβραίου της Θεσσαλονίκης που γεννήθηκε στις αρχές του αιώνα και να κατανοήσουμε τι τον οδήγησε να μεταναστεύσει στη Γαλλία σε ηλικία 25 ετών.
Βασικά σημεία της ιστορίας του:
- 1908: Μια ομάδα νέων Τούρκων αξιωματικών από τη Θεσσαλονίκη και τη Μακεδονία κινητοποιείται εναντίον του σουλτάνου Αμπντούλ-Χαμίτ ΙΙ, κατηγορώντας τον για την παράδοση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις ξένες δυνάμεις και για υπερβολική επιείκεια προς τους Άραβες. Ο σουλτάνος υποχωρεί στις απαιτήσεις τους και επαναφέρει το Σύνταγμα στις 24 Ιουλίου 1908, δίνοντας ελπίδες για μια καλύτερη μοίρα των μειονοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε κοσμική βάση. Ωστόσο συμβαίνει το αντίθετο, με την άνοδο του εθνικισμού σε όλη την περιοχή των Βαλκανίων και τις αποτυχίες στους Βαλκανικούς Πολέμους και τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
- 1912: Με τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο (1912-1913), η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναγκάζεται να παραχωρήσει τη Μακεδονία. Η Θεσσαλονίκη γίνεται ελληνική. Οι Εβραίοι βλέπουν τη ζωή τους να αλλάζει υπό την πίεση των Ορθόδοξων Ελλήνων (υποχρέωση να κλείνουν τα καταστήματα δύο μέρες την εβδομάδα, Σάββατο και Κυριακή, οι μισθοί των μη Ορθοδόξων μειώνονται). Σε όλη την περιοχή οι Εβραίοι υφίστανται έξαρση του αντισημιτισμού.
- 1917: Μεγάλη πυρκαγιά στη Θεσσαλονίκη. Οι Εβραίοι δεν επιτρέπεται να ξαναχτίσουν στις παλιές γειτονιές του κέντρου της πόλης. Ανασυγκροτούν μια ενεργό ζωή στα περίχωρα της πόλης.
- Από το 1923: Άφιξη σχεδόν ενός εκατομμυρίου Ορθόδοξων Ελλήνων που εκδιώχθηκαν από την Τουρκία μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Από αυτούς 100.000 εγκαθίστανται στη Θεσσαλονίκη, με αποτέλεσμα να διπλασιαστεί σχεδόν ο αστικός πληθυσμός. Έτσι οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, που μέχρι τότε ήταν δημογραφικά πλειοψηφία, γίνονται μειοψηφία.
- 1931: Πογκρόμ στη συνοικία Κάμπελ στη Θεσσαλονίκη, όπου ταραξίες αντισημίτες βάζουν φωτιά κατά τη διάρκεια της νύχτας.
- 1933: Ο Σολομών φεύγει από τη Θεσσαλονίκη για τη Γαλλία. Φτάνει στη Μασσαλία την 1η Νοεμβρίου.
[1] ειδικοί φόροι για τους μη μουσουλμάνους σε όλη την Οθωμανική Αυτοκρατορία
Χάρτης από τον Ντ. Βολτιέ
II – Ο Σολομών Γενί στη Γαλλία :
- 1933: Ο Σολομών Γενί φτάνει στη Γαλλία την 1η Νοεμβρίου μέσω του λιμανιού της Μασσαλίας. Δηλώνει ότι ήταν ράφτης στην Ελλάδα. Κατοικεί στο Παρίσι μέχρι το 1940.
- 1937: Τον Ιούλιο του 1937 ο Σολομών ζει στο Παρίσι με την αδελφή του Ραχήλ, η οποία έχει παντρευτεί. Ο αδελφός του Τζάκομπ έχει κι αυτός παντρευτεί στις Βρυξέλλες, όπου έχει εγκατασταθεί.
Ο Ισαάκ ΚΟΡΟΝΕΛ, ο Τζάκομπ ΓΕΝΙ και η σύζυγός του Ζαν, ο Σολομών ΓΕΝΙ τον Ιούλιο του 1937 στα Ηλύσια Πεδία
- 1939: Ο Σολομών είναι μεσίτης εμπορευμάτων στο Παρίσι. Ζει με την Κυρλά Μπούχλα Χέφτερ στην οδό Μερκέρ 6, στο 11ο διαμέρισμα στο Παρίσι. Η σύντροφός του φέρνει στον κόσμο ένα κοριτσάκι, την Αννέτ-Σεσίλ, στις 6 Ιανουαρίου 1939, αλλά η μητέρα πεθαίνει την ίδια μέρα, όπως πολλές γυναίκες μέχρι τη δεκαετία του 1950. Ο πατέρας αναγνώρισε την Αννέτ -Σεσίλ στις 9 Ιανουαρίου. Στη συνέχεια την άφησε σε μια εβραϊκή οικογένεια κοντά στο Μποβέ. Αναγνωρίστηκε από το κράτος το 1953, ενώ στη συνέχεια υιοθετήθηκε από τον Μαρσέλ Κλόπστειν και τη Μαντλέν Ντρέιφους το 1959 (πηγή: το Δικαστήριο του Σενλίς). Στις 27 Μαΐου 1965 στη Μασσαλία η Αννέτ – Σεσίλ παντρεύτηκε τον Μισέλ Λουί Αλεξάντρ Ρονιάν (29 Μαΐου 1928 στη Μασσαλία – 21 Οκτωβρίου 1974 στο Μποβέ). Έζησε κυρίως στο Κρεπί-αν-Βαλουά, την πόλη των θετών γονέων της, και στο Μποβέ του διαμερίσματος Ουάζ, όπου πέθανε την 1η Μαΐου 2019.
Όπως όλοι οι αλλοδαποί, από την άφιξή του στη Μασσαλία ο Σολομών υπόκειται σε υποχρεωτική δήλωση, η οποία αντιστοιχεί σε αίτηση για έκδοση δελτίου ταυτότητας. Αυτή η ταυτότητα αλλοδαπού εισήχθη κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, με διάταγμα της 2ας Απριλίου 1917. Ήταν το πρώτο πείραμα στην Ευρώπη για τη στοχευμένη ταυτοποίηση όλων των αλλοδαπών κατοίκων στο εθνικό έδαφος. Το έγγραφο αυτό αποσκοπούσε στο να ελεγχθεί η αλλοδαπή εργασία, να εξασφαλιστεί ένα ακριβές νομικό καθεστώς για τους μετανάστες ως αλλοδαπούς υπηκόους και εργάτες και να υποβληθεί αυτός ο πληθυσμός σε ειδικό φόρο. Η απόκτηση δελτίου αντιστοιχούσε στην καταβολή φόρου.
Η κάρτα αυτή εκδίδεται από την Κεντρική Υπηρεσία Έκδοσης ταυτότητας αλλοδαπών (Service central de la Carte d‘identité des étrangers), η οποία υπάγεται στη Γενική Υπηρεσία Δημόσιας Ασφάλειας (Sûreté générale) του Υπουργείου Εσωτερικών.
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 τα μέτρα αστυνομικού ελέγχου πολλαπλασιάστηκαν και το Υπουργείο Εσωτερικών συνέστησε στις νομαρχιακές αρχές να καταφύγουν σε ειδικά μέτρα επιτήρησης, τα οποία συνεχίστηκαν και αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του Βισύ.
- Δεκέμβριος 1939: Από τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου ο Σολομών Γενί κατατάσσεται εθελοντικά στον γαλλικό στρατό ως αλλοδαπός. Η στρατολόγηση γίνεται στις 12 Δεκεμβρίου.
- 10 Μαΐου 1940: Ο Σολομών παντρεύεται την Εσθήρ Μπενμπασάτ, που γεννήθηκε στην Τουρκία στις 3 Μαΐου 1919. Η Εσθήρ είναι 21 ετών και ο Σολομών είναι 33.
Ο Σολομών και η Εσθήρ παντρεύτηκαν στις 10 Μαΐου 1940.
- 13 Μαΐου 1940: Ως αλλοδαπός εθελοντής, ο Σολομών στρατολογείται στο 213ο Σύνταγμα Πεζικού στις Βερσαλλίες. Υπηρετεί στον στρατό από εκείνη την ημερομηνία, αλλά δε συμμετέχει σε μάχες. Αποστρατεύεται στις 12 Ιουλίου 1940 στο Γκάρλιν στην περιοχή Λάντ. Η σύζυγός του είχε ήδη μετακομίσει εκεί.
- Ιούλιος 1940: Ο Σολομών βρίσκει τη σύζυγό του Εσθήρ. Ζουν στο Πο, μια πόλη που τότε βρισκόταν στη Νότια («ελεύθερη») Ζώνη.
- 1 Σεπτεμβρίου 1940: Ο Σολομών δηλώνει ότι έχει χάσει την ταυτότητά του ως βιομηχανικός αλλοδαπός εργάτης, όταν μετακινήθηκε στη Νότια Γαλλία, γι’ αυτό και υποβάλλει τακτικά αιτήματα στη Νομαρχία των Κάτω-Πυρηναίων. Λαμβάνει ένα αποδεικτικό που βεβαιώνει ότι έχει καταθέσει αίτημα χορήγησης δελτίου ταυτότητας, το οποίο και ανανεώνει τακτικά χάρη σε διάφορα πιστοποιητικά απασχόλησης. Έτσι γνωρίζουμε ότι ο Σολομών έκανε διάφορες δουλειές κατά τη διάρκεια του πολέμου: κατασκευαστής ζωνών, ράφτης, εργάτης στην εταιρεία Limonades du Béarn στο Πο, κ.τ.λ.
Η οικογένεια Γενί υποδέχεται συγγενείς: την οικογένεια Ραφαέλ στο Πο. Η οικογένεια Ραφαέλ αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Παρίσι: σ’αυτή τη φωτογραφία απεικονίζεται ο αρραβώνας του ξαδέλφου του Σολομών, Αρμάν Τζιγκλέρ, και της Ρενέ Ραφαέλ στις 30 Μαΐου 1943 στο Πο. Παντρεύτηκαν στις 24 Φεβρουαρίου 1944, 3 μήνες πριν από τη σύλληψη ολόκληρης της οικογένειας.
- Νοέμβριος 1942: Η Νότια («ελεύθερη») ζώνη καταλαμβάνεται από τους Γερμανούς.
- 16 Φεβρουαρίου 1943: Θέσπιση της Υποχρεωτικής Εργασίας (STO)[1]
[1] STO: Service du Travail Obligatoire. Στα ελληνικά αποδίδεται ως Εφαρμογή της Υποχρεωτικής Εργασίας. (Το STO ήταν ένα μέτρο που εφαρμόστηκε από το καθεστώς του Βισύ κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής (1942-1944), το οποίο υποχρέωνε Γάλλους πολίτες να εργαστούν στη ναζιστική Γερμανία, για να στηρίξουν τη στρατιωτική της οικονομία.
- 1940-1944: Καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής του στο Πο, το ζεύγος Γενί υπόκειται επανειλημμένα σε διοικητικούς περιορισμούς που επιβάλλει το καθεστώς του Βισύ. Για να μην αναγκαστεί να εγκαταλείψει το Πο, το ζεύγος Γενί υποχρεούται να ζητάει άδεια παραμονής από τη Νομαρχία των Κάτω-Πυρηναίων, η οποία του χορηγήθηκε για πρώτη φορά την 1η Οκτωβρίου 1940 για 1 μήνα. Έτσι κάθε μήνα, καθ’ όλη τη διάρκεια του 1941, ο Σολομών και η σύζυγός του ανταλλάσουν αλληλογραφία με τη Νομαρχία των Κάτω-Πυρηναίων ζητώντας την παράταση της άδειας παραμονής τους. Από τις 2 Σεπτεμβρίου 1942 οι αιτήσεις γίνονται κάθε 3 μήνες, μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου 1944.
Ο Σολομών και η Εσθήρ (έγκυος σε δίδυμα) την άνοιξη του 1943.
- 1 Ιουλίου 1943: Ο Σολομών εντάσσεται στην Αντίσταση την 1η Ιουλίου 1943 με τις Εσωτερικές Γαλλικές Δυνάμεις FFI[1] (δήλωση του υπολοχαγού Μποσερόν, ο οποίος τον στρατολόγησε), με τον βαθμό του λοχία (την 1η Μαΐου 1944), με το ψευδώνυμο Σιλβάν (εγκρίθηκε από τον συνταγματάρχη Dauphin, ψευδώνυμο Ντουκ, στις 26 Αυγούστου 1947).
- 10 Οκτωβρίου 1943: Γέννηση των διδύμων Γενί στην οδό Λεσπί 23, Πο: Αν-Βιβιάν και Αλμπέρ-Ζαν Κλοντ (γνωστός ως Τιστ). Το κοριτσάκι απεβίωσε στις 26 Δεκεμβρίου 1943.
Το ζεύγος Γενί και ο μικρός Ζαν Κλοντ την άνοιξη του 1944, λίγο πριν από τη σύλληψη του Σολομών.
Το κτίριο στην οδό Καζομπόν-Νορμπέρ 5, όπου ο Σολομών συνελήφθη μαζί με τα ξαδέλφια του Ραφαέλ από τη Γαλλική Πολιτοφυλακή και την Αστυνομία.
- 20 Μαΐου 1944: Ο Ζαν Κλοντ είναι 7 μηνών, όταν ο πατέρας του Σολομών συλλαμβάνεται από τη Γαλλική Πολιτοφυλακή και την Αστυνομία στο σπίτι των ξαδέλφων του στην οδό Καζομπόν Νορμπέρ 7 ως ύποπτος για πράξεις αντίστασης και μετά τη δολοφονία ενός πολιτοφύλακα τις προηγούμενες ημέρες.
Έγγραφο που συντάχθηκε από την Γαλλική Πολιτοφυλακή μετά τη σύλληψη του Σολομών (αρχεία Πο)
- 23 Μαΐου 1944: Ο Σολομών παραδίδεται στη Γκεστάπο, μεταφέρεται στις φυλακές Σαιν-Μισέλ της Τουλούζης και στη συνέχεια στο κέντρο της Κομπιέν.
- 6 Ιουλίου 1944: Ο Σολομών μεταφέρεται στο Ντρανσί.
- 31 Ιουλίου 1944: Ο Σολομών εκτοπίζεται με το Convoi 77 στο Άουσβιτς- αυτό είναι το τελευταίο μεγάλο Convoi εκτοπισμένων που φεύγει από τη Γαλλία (1.306 άτομα, τα περισσότερα από τα οποία είναι παιδιά), όταν οι Σύμμαχοι απέχουν μόλις 20 χιλιόμετρα από το Παρίσι. Κάθε ίχνος του Σολομών εξαφανίζεται από εκείνη την ημερομηνία και μετά.
- 5 Αυγούστου 1944: Το Convoi φτάνει στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου.
- 27 Ιουλίου 1946: Μετά από πολλές αιτήσεις, το Υπουργείο Εμπορίου δίνει το πράσινο φως στην Εσθήρ (σύζυγο του Σολομών) να ανοίξει ένα κατάστημα πουκαμίσων και ειδών πλεξίματος στο Πο.
- Φεβρουάριος 1949: Η Εσθήρ τελικά πολιτογραφείται Γαλλίδα. Ξαναπαντρεύεται λίγες ημέρες αργότερα και αποκτά δύο κόρες από τον δεύτερο γάμο της.
- Οκτώβριος 1949: Μια διαπιστωτική απόφαση (από το δημαρχείο του Πο) αναφέρει ότι ο Σολομών πέθανε στις 31 Ιουλίου 1944 στο Ντρανσί.
- Μάρτιος 1950: Το Υπουργείο Βετεράνων και Θυμάτων Πολέμου ορίζει τελικά ως ημερομηνία θανάτου του Σολομών την 5η Αυγούστου 1944.
- Από το 1950 και μετά: η Εσθήρ (η σύζυγός του), η Aννέτ-Σεσίλ (η κόρη του από την πρώτη του σύντροφο) και στη συνέχεια ο Ζαν Κλοντ (ο γιος του από την Εσθήρ) ζητούν συστηματικά (και μέχρι το 2001) να αναγνωριστεί ο Σολομών Γενί μετά θάνατον ως « απελαθείς αντιστασιακός ». Η αίτηση κάθε φορά απορρίπτεται.
- 1972: Θάνατος της Εσθήρ.
Απόσπασμα από το γενεαλογικό δέντρο του Σολομών Γενί, που δημιουργήθηκε από τον Ντενίς Βολτιέ
Τα μέλη της οικογένειας του Σολομών Γενί που δολοφονήθηκαν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (1943 και 1944). Ο Σολομών φαίνεται κάτω αριστερά. Φωτομοντάζ του Ντενίς Βολτιέ
Ο Ζαν-Κλοντ Γενί, γιος του Σολομών Γιενί, με τον Ντενί Βολτιέ το 2018. Ο Ζαν-Κλοντ πέθανε από Covid τον Μάρτιο του 2020.
Οι τάξεις TG3 και TG6 του Λυκείου Victor Louis στην Ταλένς και οι καθηγήτριές τους, η κα Μπουτέ και η κα Ταντύ, θα ήθελαν να ευχαριστήσουν θερμά :
- τα Αρχεία του Πο, τα οποία ευγενικά διέθεσαν σκαναρισμένα έγγραφα που ήταν απαραίτητα για την εκπόνηση της παρούσας βιογραφίας.
- τον κ. Βολτιέ, χωρίς τον οποίο η βιογραφία αυτή θα ήταν λιγότερο ολοκληρωμένη. Συναντήθηκε με τις τάξεις TG3 και TG6 στο Λύκειο Victor Louis της Ταλένς και συνέβαλε στο να εμπλουτιστεί η βιογραφία με πολύτιμα επίσημα και προσωπικά έγγραφα.
- Αλεξάνδρα Χολέβα, καθηγήτρια στο 1ο Γυμνάσιο Ωραιοκάστρου (κοντά στη Θεσσαλονίκη), οι μαθητές της οποίας μοιράστηκαν αυτό το βιογραφικό έργο στα ελληνικά και στα αγγλικά μέσω ενός προγράμματος E–twinning.
Ο Ντενίς Βολτιέ έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο « Le feu du diamant » (Η φωτιά του διαμαντιού) σχετικά με τη γενεαλογία της συζύγου του, που ήταν μικρανιψιά του Σολομών Γενί.
Πηγές :
- Αρχειακά έγγραφα που παραχωρήθηκαν από το Convoi 77
- Έγγραφα και φωτογραφίες που παραχωρήθηκαν από τον Ντενίς Βολτιέ
- Έγγραφα από τα αρχεία του διαμερίσματος των Ατλαντικών Πυρηναίων
Σύνδεσμοι :
- https://pboutet33.wixsite.com/website/post/biographie-de-salomon-yeni
- https://padlet.com/astealex2000/h6iqy6v5o3vsywbv
Ποιήματα της Σοφίας και της Μαρίας, Ωραιόκαστρο (περιοχή Θεσσαλονίκης)
Ποιητική γραφή από δύο Ελληνίδες μαθήτριες (Γ’ τάξης Λυκείου) του 1ου Λυκείου Ωραιοκάστρου (περίχωρα Θεσσαλονίκης) – Φεβρουάριος 2022. (Μετάφραση από τα Αγγλικά)
«Αναμνήσεις από το Ολοκαύτωμα» από τη Μαρία Αναστασιάδου
Ο άνεμος με κρατάει από το χέρι έτοιμος να με χωρίσει στα δύο, καθώς μπαίνω στο γκρίζο, άδειο δωμάτιο όπου, στοιβαγμένη με το πλήθος, χάνω κάθε κομμάτι του εαυτού μου και γίνομαι ένα με τη μάζα των ζώων στα οποία η μοίρα έχει γυρίσει την πλάτη. Ένα λουλούδι ανθίζει στο μαύρο πέπλο της ανυπαρξίας που μας καλύπτει. Κραυγές στην άβυσσο που κατευθύνονται προς την απόλυτη ανυπαρξία, όπως εμείς, αερικά που αιωρούνται μέχρι να φτάσουμε στο άσυλο, που ευτυχώς αποκαλούν παράδεισο. Μέχρι να φτάσουμε στην τρέλα και να ξεχάσουμε ότι είμαστε άνθρωποι με αξιοπρέπεια. Καθώς περνούν οι μέρες, οι κραυγές σταματούν, κουρασμένες από την άσκοπη κούρσα στο κενό. Περνάμε την πύλη με την επιγραφή « Η εργασία θα σας απελευθερώσει » και ασχημάτιστες μάζες με γκρίζα παλτό μάς κοροϊδεύουν και μας φτύνουν, μας βγάζουν τα ρούχα μόνο και μόνο επειδή μπορούν, παίζουν με τις ψυχές των ανθρώπων σαν να ήταν δικές τους, σαν να μην ήταν ποτέ παιδιά. Αφήνουμε την τελευταία μας πνοή με τη δυσωδία να καίει τους πνεύμονές μας και τον Θάνατο να κρατά το χέρι μας, οδηγώντας μας στην ασφάλεια. Όλα φαίνονται σαν ψεύτικη ανάμνηση, σαν αναμνήσεις από έναν παλιό εφιάλτη. Ωστόσο χαίρομαι που θυμάμαι ακόμα, χαίρομαι που έχω ακόμα τη δύναμη να φωνάζω ότι ήμουν, είμαι και θα είμαι πάντα άνθρωπος.
«Τους ακούς;» της Σοφίας Κουσενίδου
Ανεβαίνουν στο τρένο ελπίζοντας ότι υπάρχει κάτι να κερδίσουν. Το τρένο κάνει την πρώτη του κίνηση. Είναι ακόμα γεμάτοι ελπίδα για τη ζωή τους. Το τρένο κάνει μια κίνηση πάνω στις ράγες. Και τώρα δεν υπάρχει επιστροφή. Η στιγμή πλησιάζει…
Σταμάτα. Κλείσε τα μάτια. Άκου…
Τους ακούς;
Τα παιδιά κλαίνε, οι άνθρωποι πεθαίνουν.
Τους ακούς; Όταν φτάσει η στιγμή, η γη γίνεται ένα με τους πιο καυτούς λάκκους της κόλασης.
Τους ακούς; Τότε, φτάνει η στιγμή. Και όλοι όσοι γνώρισαν ποτέ, όλοι όσοι αγάπησαν ποτέ, ξαφνικά, πεθαίνουν…
Αυτή η βιογραφία του Salomon Yeni έχει μεταφραστεί στα αγγλικά.
This biography of Salomon YENI has been translated into English.
